scshukuk.com
İş hukuku Türkiye'de çalışanların haklarını ve iş ilişkilerini düzenleyen yasalardan oluşan bir alandır. Türkiye'de iş hukuku, işçi haklarını koruyan ve işverenlerin yükümlülüklerini belirleyen bir dizi yasa ve düzenleme tarafından yönetilir. İş hukukunun temel unsurları arasında aşağıdakiler bulunur:
1. İş Sözleşmesi: İşçi ile işveren arasında kurulan sözleşme, işçinin çalışma koşullarını, ücretini, çalışma saatlerini, izin haklarını ve diğer önemli konuları belirler.
2. İşçi Hakları: İşçilerin çalışma koşulları, ücret, izin, iş sağlığı ve güvenliği, işten çıkarılma şartları gibi konularda sahip oldukları hakları kapsar.
3. İş Güvencesi: İşçilerin işlerini koruma hakkını düzenler. İş güvencesi, işverenin belirli koşullar altında işçiyi işten çıkarması veya işçinin istifa etmesi durumunda taraflar arasında geçerli olan kuralları içerir.
4. Sendika ve Toplu İş İlişkileri: İşçilerin sendika kurma, toplu iş sözleşmesi yapma ve grev gibi haklarını düzenler.
5. İşveren Yükümlülükleri: İşverenin işçilerin haklarını koruma, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma, ücretleri zamanında ödeme gibi yükümlülüklerini belirler.
Türkiye'de iş hukuku, Türk İş Kanunu ve ilgili diğer mevzuatlar tarafından düzenlenir. Bu kanunlar, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri adil ve dengeleyici bir şekilde düzenlemeyi amaçlar.
Türk İş Kanunu'na göre işverenin işçiyi haklı fesih yapabilmesi için belirli nedenlerin varlığı gerekmektedir. İşveren, işçiyi haklı nedenle feshetmek istediğinde, bu nedenlerin yasada açıkça belirtilmiş olması ve işçinin bu nedenlere dayanak teşkil eden bir davranışta bulunmuş olması gerekmektedir. Türkiye'de işverenin haklı fesih nedenleri şunlar arasında yer alır:
1. İşçinin işverenin onayı olmaksızın başka bir işverenle çalışması veya kendi işini kurması,
2. İşçinin işverene veya iş arkadaşlarına sataşması, şiddet uygulaması veya işyerinde başka bir işçiye cinsel tacizde bulunması,
3. İşçinin işyerinde ciddi bir disiplinsizlik göstermesi,
4. İşçinin işverene veya ailesine ağır hakarette bulunması,
5. İşçinin işverenin yazılı uyarısına rağmen işyerindeki işleri savsaklaması veya işverenin malvarlığına zarar vermesi,
6. İşçinin iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uymaması ve bu nedenle ciddi bir tehlikeye yol açması,
7. İşçinin işyerinde belirli bir süre devamsızlık yapması veya işe devam etmemesi,
8. İşçinin işyerindeki görevlerini sürekli olarak kötü şekilde yerine getirmesi.
Bu gibi durumlar işverenin haklı fesih yapabilmesini sağlayabilir. Ancak her durumda işverenin işçiyi feshetmeden önce yasal süreçlere uygun olarak hareket etmesi gerekmektedir. Ayrıca, işçiye karşı haklı fesih nedenini ispat etmek de işverenin sorumluluğundadır.
Türk İş Kanunu'na göre işçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilmesi için belirli durumların varlığı gerekmektedir. İşçi, işverenin belirli şartları yerine getirmediği veya işçinin haklarını ihlal ettiği durumlarda iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Türkiye'de işçinin haklı fesih nedenleri şunlar arasında yer alır:
1. İşverenin işçinin ücretini zamanında ödememesi veya ödemelerinde sürekli gecikme yaşanması,
2. İşverenin işçiye yazılı olarak bildirilen bir ücret artışını yapmaması,
3. İşverenin işçinin çalışma koşullarını yasa veya iş sözleşmesine aykırı olarak değiştirmesi,
4. İşverenin işçinin çalışma saatlerini, izin haklarını veya diğer sosyal haklarını keyfi bir şekilde kısıtlaması,
5. İşverenin işçinin iş sağlığı ve güvenliğini sağlama yükümlülüğünü yerine getirmemesi ve bu nedenle işçinin hayatı veya sağlığı ciddi şekilde tehlikeye girmesi,
6. İşverenin işçiye cinsel tacizde bulunması veya işçiyi fiziksel olarak taciz etmesi,
7. İşverenin işçiye ağır hakaretlerde bulunması veya işçinin onurunu zedeleyici davranışlarda bulunması,
8. İşverenin işçiyi mobbinge maruz bırakması veya psikolojik şiddet uygulaması.
Bu gibi durumlar işçinin haklı nedenle iş sözleşmesini feshetmesini sağlayabilir. Ancak işçinin de iş sözleşmesini feshetmeden önce yasal süreçlere uygun olarak hareket etmesi ve gerekli bildirimleri yapması önemlidir.
İşçinin talep edebileceği alacaklar, Türk İş Kanunu ve ilgili mevzuatlar tarafından belirlenmiştir. İşçi, işvereninden çeşitli haklarına karşılık olarak belirli ödemeler talep edebilir. İşçinin talep edebileceği temel alacaklar şunlardır:
1. Ücret: İşçinin yaptığı iş karşılığında aldığı maaş veya ücret miktarı işçinin en temel alacağıdır. Ücret, işçinin işyerindeki pozisyonuna, çalışma saatlerine ve sözleşme şartlarına göre belirlenir.
2. İhbar Tazminatı: İşverenin işçiye yasal sürelerde ve yasal prosedürlere uygun olarak işten çıkarması durumunda işçiye ödenmesi gereken tazminattır.
3. Kıdem Tazminatı: İşçinin işyerinde geçirdiği süreye bağlı olarak işten ayrılması veya emekli olması durumunda ödenen tazminattır.
4. Fazla Mesai Ücreti: İşçinin normal çalışma saatleri dışında çalışması durumunda, bu fazla mesai saatlerine karşılık olarak ödenmesi gereken ücrettir.
5. İzin Ücretleri: İşçinin yıllık izin, hastalık izni, doğum izni gibi izinlerinden dolayı ödenmesi gereken ücretlerdir.
6. Asgari Geçim İndirimi: İşçinin asgari ücretin altında bir ücretle çalışması durumunda, devlet tarafından işçiye sağlanan ek gelir desteğidir.
Bunlar, işçinin talep edebileceği temel alacaklar olmakla birlikte, iş hukuku çerçevesinde işçinin diğer haklarını da içerebilir. İşverenin bu hakları yerine getirmesi ve işçinin haklarını koruması yasal bir yükümlülüktür.